Тимчасова окупація Криму та спроба реалізації проєкту «Русская вєсна»: роль деструктивних інформаційних впливів

##plugins.themes.bootstrap3.article.main##

Ю. Ніколаєць

Анотація

Анотація. У статті визначений зміст та характер деструктивних впливів у інформаційному просторі під час тимчасової окупації Криму та спроби реалізації проєкту «Русская вєсна» у 2014 р. Окреслені способи формування проросійських настроїв в Україні на основі ідеологічної матриці «русского міра», а також визначені найбільш вразливі для деструктивних інформаційних впливів категорії населення України. Висвітлена роль інформаційних деструктивних впливів для підготовки та реалізації агресивних планів Російської Федерації щодо України. Мета дослідження полягає у характеристиці інформаційних деструктивних впливів РФ проти України у 2014 р. під час тимчасової окупації Криму та спроби реалізації проєкту «Русская вєсна». Наукова новизна полягає у тому, що у ньому вперше окреслені засоби деструктивного інформаційного впливу Російської Федерації на початку сучасної російсько-української війни та визначені заходи протидії із урахуванням умов поширення інформації в Україні та рівня медіаграмотності її населення. Висновки. Автором визначено, що ідеологічною основною деструктивних інформаційних впливів на початку російсько-української війни став концепт «русского міра», який передбачав лояльність насамперед до керівництва Російської Федерації і політики, яку воно реалізовує. Висвітлено, що найбільш вразливими до ворожих інформаційних деструктивних впливів верствами населення України виявилися люди старшого покоління, чия соціалізація відбулась переважно у часи існування СРСР. Одним із результатів інформаційної війни проти України стала тимчасова окупація Криму, яка відбулася за вкрай обмеженого збройного спротиву з боку України. Інформаційне забезпечення «русской вєсни» спиралося на «соціально-економічну», «політичну» та «військову» деструктивні складові. Проте засобами інформаційної війни не вдалося забезпечити реалізацію проєкту «русская вєсна», який передбачав перехід Півдня і Сходу України під контроль агресора. Виявилося, що ціннісні орієнтири українських громадян стали вагомою перешкодою реалізації агресивних планів ворога, що й зумовило використання його регулярних підрозділів армії для розширення зони тимчасової окупації.

##plugins.themes.bootstrap3.article.details##

Розділ
Статті
Біографія автора

Ю. Ніколаєць

доктор історичних наук, професор, завідувач відділу політичної культури та ідеології Інституту політичних і етнонаціональних досліджень ім. І. Ф. Кураса НАН України

Посилання

References

Gerasimov, V. (2013). The value of science in foresight. Voenno-promy`shlenny`j kur`er [Military-industrial courier], 8 (476), February 27 – March 5 [in Russian].

Kahneman, D. (2018). Thinking, fast and slow. Moscow [in Russian].

Thaler, R. (2018). Behavioral economics: how emotions influence economic decisions. Kyiv. [in Ukrainian].

Kislow, D. V. (2010). Political security of mass communications. Kyiv [in Ukrainian].

Kislow, D. V. (2013). Information wars: monograph. Kyiv [in Ukrainian].

Gorbulin, V. (2019). My path to the looking glass: not just travel notes. Kyiv [in Russian].

Kulyk, V. (2020). Analyzing analytics: on the principles of studying western scientific and expert-analytical publications on the Russian-Ukrainian conflict. In Interpretations of the Russian-Ukrainian conflict in western scientific and expert-analytical works. Kyiv [in Ukrainian].

Bekeshkina, I. (2015). Donbas – 2015: Some problems of regional reintegration. Ukrainske suspilstvo: monitorynh sotsialnykh zmin. [Ukrainian society: monitoring social change], 2 (16), 40–61 [in Ukrainian].

Kostenko, N. (2018). Compression of media skepticism contexts. Media: on the edge of truth and suspicion. Ukrainian society: monitoring social change. [Ukrainian society: monitoring social change], 5 (19), 362–371 [in Ukrainian].

(2016). On the second anniversary of Russia’s aggression against Ukraine. Kyiv [in Ukrainian].

Kotyhorenko, V., Rafalskyi, O. (2013). The ideological project of the “Russian world” and the political preferences and inclinations of the population of Ukrainian Donbas. Naukovi zapysky Instytutu politychnykh i etnonatsionalnykh doslidzhen im. I. F.Kurasa NAN Ukrainy [Scientific notes of the I. F. Kuras Institute of Political and Ethnic Studies, NAS of Ukraine], 5 (67), 53–76 [in Ukrainian].

Khotyn, R. (2022). “Russian World”, “Victory frenzy”, “Rashism”. What ideologies is the Kremlin fighting for in Ukraine? Radio Svoboda [Radio Liberty]. 2022, May, 5. URL: https://www.radiosvoboda.org/a/rosiya-ukrayina-viyna-ruskiy-mir-pobedobesiye-rashyzm/31835603.html [in Ukrainian].

Dugin, A. (1997). Foundations of geopolitics. The geopolitical future of Russia. Moscow [in Russian].

(2013). Diseases of history. URL: http://dkr.com.ua/index.php?new=12275 [in Russian].

Ivanov, A. (2010). The nicotine of nationalism and Tabachnyk. Doneczkij kryazh [Donetsk ridge], March, 19–25 [in Russian].

Ivanov, A. (2010). Bandera-European incompatibility. Doneczkij kryazh [Donetsk ridge], March, 5–11 [in Russian].

Nabok, S. (2017). Memory politics in modern Ukraine: problems of formation and controversial consequences. In Ethnopolitical context of sociocultural transformations in modern Ukraine. Kyiv [in Ukrainian].

(2020). The return of Crimea, November, 11. RBK [RBC]. URL: https://www.rbc.ru/story/5422d35dcbb20f2aadd4faa0 [in Russian].

(2023). The history of the creeping annexation of Crimea: February 2014–2023, March, 16. Tsentr protydii dezinformatsii [Center for countering disinformation]. URL: https://cpd.gov.ua/articles/istoriya-povzuchoyi-aneksiyi-krymu-lyutyj-2014-2023-roky [in Ukrainian].

Romanenko, M. (2014). “What “annexation”? It was Ukraine that occupied Crimea from 1954 to 2014!”. Regnum [Regnum]. URL: https://regnum.ru/news/polit/3295323.html [in Russian].

Artemiev, M. (2015). Federalization of Ukraine: solution or problem? February, 16. RBK [RBC]. URL: https://www.rbc.ru/opinions/politics/16/02/2015/54e1c25b9a79474dda16d282 [in Russian].

(2014). Reverse strike: how Ukraine learned to do without Russian gas, October, 9. RBK [RBC]. URL: https://www.rbc.ru/business/09/10/2014/543658cacbb20fba1b2f6c89 [in Russian].

(2018). Russia threatens to reach Kyiv: “These are ancestral Russian lands”, November, 29. Antikor [Antikor]. URL: https://antikor.com.ua/articles/272460-v_rf_grozjatsja_dojti_do_kieva_eto_iskonno_russkie_zemli [in Russian].

(2014). Putin stated that he wants guarantees for the “residents of Novorossiya” – Kharkiv, Donetsk..., April, 17. Ukrainska pravda [Ukrainian pravda]. URL: https://www.pravda.com.ua/news/2014/04/17/7022779 [in Ukrainian].

Nabok, S. (2020). The alternative reality of Kremlin propaganda: the conflict “in Ukraine” in Russian political, media, and scientific discourse. Interpretations of the Russian-Ukrainian Conflict in western scientific and expert-analytical works. Kyiv [in Ukrainian].

(2015). Donbas in the system of national information security: regional features, external challenges, tools to combat anti-Ukrainian propaganda: analytical report. Kyiv [in Ukrainian].

(2014). Patriarch Kirill considers those who want to “tear southern and western Russian lands from the unified “Russian world” as enemies, March, 14. URL: http://risu.org.ua/ua/index/all_news/orthodox/moscow_patriarchy/55715 [in Ukrainian].

Ruchka, A. (2014). Value metamorphosis in the mentality of Ukrainian citizens during the extraordinary events of 2014. Ukrainian society: monitoring social change. Vol. 1. Kyiv [in Ukrainian].

Shulha, O. (2014). The end of the vacuum of legitimate values in Ukrainian society? Ukrainian society: monitoring social change. Vol. 1. Kyiv [in Ukrainian].

Prybytkova, I. (2014). Ukraine in the regional-civic and national-linguistic dimension during times of change. Ukrainian society: monitoring social change. Vol. 1. Kyiv [in Ukrainian].

Nikolaets, Yu. (2014). Ethnopolitical context of mass media discourse. Donbas in the ethnopolitical dimension. Kyiv [in Ukrainian].

(2014). Ukrainians oppose federalization – study, March 3. Interfax-Ukraina [Interfax-Ukraine]. URL: https://ua.interfax.com.ua/news/general/194120.html [in Ukrainian].