Національна політика польських комуністів у 1943–1945 рр.
##plugins.themes.bootstrap3.article.sidebar##
##plugins.themes.bootstrap3.article.main##
Анотація
У статті розглянуто проблематику вирішення питань національних меншин польськими комуністичними колами, що перебирали важелі влади в Польщі в роки Другої світової війни й перші повоєнні роки. Практикуючи комбіновану й змінювану продовж десятків років історії ПНР модель національної політики, комуністи прагнули до створення мононаціональної держави, реалізовуючи омріяну програму польських націоналістів міжвоєнної Польщі.
##plugins.themes.bootstrap3.article.details##
Посилання
Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców / Рod red. J. Syznyk, – Warszawa: IPN, 2009. – 342 s.
Błuszkowski J. Stereotypy narodowe w świadomości Polaków. Studium socjologiczno-politologiczne, – Warszawa: Elipsa, 2003. – 343 s.
Browarek Ň. Uwarunkowania polityki etnicznej państwa polskiego po 1989 roku. – Lublin: UMCS. 2018. – 644 s.
Buchowski K. Litwomani: mity, wzajemne postrzeganie i stereotypy w stosunkach polsko-litewskich w pierwszej polowie XX wieku. – Białymstok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2006. – 468 s.
Drozd R. Droga na Zachód. Osadnictwo ludności ukraińskiej na ziemiach zachodnich i północnych Polski w ramach akcji “Wisła”. – Warszawa: Tyrsa, 1997. – 189 s.
Drozd R. Ukraińcy w Polsce wobec swojej przeszłości (1947–2005). – Słupsk, Warszawa, 2013. – 416 s.
Drozd R. Ukraińcy w Polsce. Mniejszości narodowe w Polsce // Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944 – 1989) / Red. P. Madajczyk, – Warszawa, 1998. – S. 180 – 244.
Drozd R., Halczak B. (red) Ukraińcy i ich sąsiedzi na przestrzeni wieków: polityka, gospodarka, religia, kultura i życie codzienne. Słupsk-Warszawa 2020. 544 s.
Grądzka-Rejak M. Postawy i zachowania Polaków wobec Żydów w czasie okupacji niemieckiej w publikacjach drugiego obiegu w PRL // Zagłada Żydów. Studia ł Materiały. 2019. – № 5. – S. 168–218.
Indraszczyk A. Dzieje ziemi łosickiej. Z historii mniejszości narodowych, kulturowych i religijnych. – Warszawa, Łosice: Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2010. – 230 s.
Janusz G. Usytuowanie mniejszości narodowych w społeczeństwie i polityce państwa polskiego po 1945 r. // Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku / Pod redakcją Jana Jachymka. Lublin: 1992. – S. 228 – 254.
Kersten K. Polacy, Żydzi, komunizm: anatomia półprawd 1939 – 1968. – Warszawa: Niezależna Oficyna Wydawnicza NOWA, 1992. – 182 s.
Kundera W. Mniejszość narodowe w Polsce – zarys historyczno-prawny [Електронний ресурс]. – Режим доступу: file:///C:/Users/Admin/Downloads.
Kurcz Z. Mniejszość niemiecka w Polsce. – Wrocław: Uniwersytetu Wrocławskiego, 1995. – 275 s.
Kurcz Z. Mniejszość Polski na Wileńszczyźnie. Studium socjologsczne. – Wrocław: WUW – Uniwersytet Wrocławski, 2005. – 467 s.
Linek B. Polityka narodowościowa na Śląsku Opolskim w latach 1945–1960. Założenia – stan badań – fazy // Rocznik Ziem Zachodnich. – 2017. – Nr 01. – S. 13 – 35.
Łodziński S. Tolerancja czy akceptacja? Etniczne stosunki mniejszościowe w Polsce po 1989 roku. Tolerancja i jej granice w relacjach międzykulturowych / Рod red. A. Posern-Zielińskiego, – Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2004. – 224 s.
Madajczyk P. Przyłączenie Śląska Opolskiego do Polski 1945–1948. – Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 1996. – 319 s.
Magierska Ŕ. Zewnętrzne ruchy migracyjne jako następstwo zmian granic Polski po II wojnie światowej // Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. 1981. – Z. 9. – S. 45–52.
Malicka A. Ochrona mniejszości narodowych. Międzynarodowe standardy i rozwiązani polskie. – Wrocław: Wydawn. Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004. – 247 s.
Marciniak W. Problematyka repatriacyjna na łamach «Wolnej Polski» (1943–1946). // Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. – Białystok: Wydawnictwo HUMANICA, 2016. – S. 273–291.
Mironowicz E. Polityka narodowościowa PRL. – Białystok: Wydanie Białoruskiego Towarzystwa Historycznego, 2000. – 284 s.
Misiło E. Akcja «Wisła». Dokumenty. Warszawa: Archiwum Ukraińskie, 1993. – 524 s.
Misiło Ĺ. Polska polityka narodowościowa // Mniejszośći narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszośći narodowe w okresach przełomów politycznych (1944 – 1989) / Red. P. Madajczyk. – Warszawa: Instytut Studio´w Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 1998. – 295 s.
Mniejszośći narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszośći narodowe w okresach przełomów politycznych (1944 – 1989) / Red. Piotr Madajczyk. – Warszawa: Instytut Studio´w Politycznych Polskiej Akademii Nauk, 1998. – 295 s.
Olszański T. Konflikt polsko-ukraiński 1943 – 1947 // Więź. – 1991. – Nr 11 – 12.
Piecuch Í. Siedem rozmów z generałem dywizji Władysławem Pożogą I zastępcą ministra spraw wewnętrznych, szfem wywiadu i kontrwywiadu. Warszawa: FNCE, 1987. – 416 s.
Podlaski K. Litwini, Białorusini, Ukraińci – nasi wrogowie czy bracia? – Londyn: Przedświt, 1986. – 90 s.
Polska Partia Robotnicza. Dokumenty programowe 1942–1948 / M. Malinowski. – Warszawa: Książka i Wiedza, 1984.
Sadowski A. Mniejszość białoruska w Polsce po zmianie granic w 1944 roku // Studia Podlaskie. – 1988. – Tom VIII. – S. 97 – 112.
Sakson A. Stosunki narodowościowe na Warmii i Mazurach. 1945 – 1997. – Poznań: Instytut Zachodn, 1998. – 428 s.
Shvab L., Shvab A., Shvab M. «Zeligowski Mutiny» as a Polish Way to Solve the «Vilnius Problem» // Codrul Cosminului. – 2021. – Vol. 27. – No. 1. – S. 129 – 149.
Struktura narodowo-etniczna, językowa i wyznaniowa ludności Polski. Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011 / Ŕutor opracowania: Grzegorz Gudaszewski. – Warszawa, 2015. – 256 s.
Syzdek E. Działalność Wandy Wasilewskiej w latach II wojny światowej. – Warszawa: Wydawn. Ministerstwa Obrony Narodowe 1981. – 326 s.
Szczepański A. Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944 – 1989 // Wrocławskie studija politologiczne. – 2020. – Nr 28. – S. 164–174.
Tomaszewski J. Rzeczpospolita wielu narodów. – Warszawa: Młodzieźowa Agencja Wydawnicza, 1985. – 267 s.
Torzecki R. Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy (1933 – 1945). – Warszawa: Książka i Wiedza, 1972. – 376 s.
Wolna Polska. – 1943. – Nr 1.
Wolna Polska. – 1943. – Nr 10.
Wolna Polska. – 1943. – Nr 11.
Wolna Polska. – 1943. – Nr 2.
Wolna Polska. – 1943. – Nr 7.
Wróblewski P. Mobilizacja i konflikt etniczny. Miejsca święte mniejszości narodowych w Polsce. – Warszawa: Semper, 2007. – 468 s.
Zenderowski R., Pieńkowski J. Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej. – Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa, 2014. – T. 1: Zagadnienia teoretyczne. – 227 s.
Żołędowski G. Mniejszości narodowe w Polsce // Społeczeństwo polskie w latach 1989 – 1993. Wybrane dane i zagadnienia polityki społecznej / Рod red. Antoniego Rajkiewicza. – Warszawa, 1994. S. 35 – 49.
Zybura M. Niemcy w Polsce. – Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001. – 258 s.
Баран В., Токарський В. «Зачистки»: політичні репресії в західних областях України. 1939 – 1941. – Львів: «Місіонер», 2014. – 455 с.
Гаврилюк Л. Василевська Ванда Львівна. // Енциклопедія історії України: у 10 т. / Редкол. В. Смолій та ін. – Київ: Наукова думка, 2003. – Т. 1. – 688 с.
Гогун А. Между Гитлером и Сталиным. Украинские повстанцы. – Харьков: Фолио, 2018. – 363 с.
Головне управління статистики (2002) [Електронний ресурс]. – Режим доступу: http://pop-stat.mashke.org/poland-ethnic2002.htm).
Горланов О., Рогинський А. Об арестах в западных областях в 1939 – 1941 г. // Репрессии против польских граждан. Сб. ст.: Польская комиссия общества «Мемориал». [Електронний ресурс]. – Режим доступу: http://old.memo.ru/history/polacy/gorrog_c.htm
Гурьянов А. Масштабы депортации населения вглубь СССР в мае – июне 1941 г. Исторический сборник «Мемориал». – Москва: Звенья, 1997. – Вип. 1. – С. 137 – 175.
Епплбом Е. Залізна завіса. Приборкання Східної Європи. 1944 – 1956. – Київ: Видавництво Києво-Могилянської академії, 2017. – 624 с.
Модерністки. Антологія польської жіночої прози міжвоєнного періоду. – Львів: Видавництво Старого Лева, 2018. – 532 с.
Панасюк В., Шваб Л. Державне освітнє адміністрування у Волинському воєводстві (1921 – 1939 роки): убезпечення чи усправедливлення // Освіта національних меншин в Україні : історичні традиції, правові засади, сучасні виклики (ХХ – початок ХХІ століть) : монографія. – Львів, 2019. – Кн. 2. – С. 226 – 251.
Патриляк І. Перемога або смерть. Український визвольний рух у 1939 – 1960 рр. – Львів: «Часопис», 2012. – 512 c.
Ротшильд Дж. Східно-Центральна Європа між двома світовими війнами. – Київ: Мегатайп, 2001. – 496 с.
Снайдер Т. Перетворення націй. Польща, Україна, Литва, Білорусь. 1569 – 1999. – Київ: Дух і Літера, 2017. – 464 с.
Трухан М. Українці в Польщі після другої світової війни 1944–1984. – Київ: Центр учбової літератури, 2021. – 404 с.
Шваб Л., Шваб М. Формування і функції органів державної безпеки у Східній Польщі в 1939 – 1941 роках // Wojna – Wojsko – Bezpieczenstwo poprzez stulecia i epoki. Studia i materialy. – Oswiecim, 2019. – S. 244 – 265.
References
The security apparatus of the People’s Republic of Poland towards national and ethnic minorities and foreigners (2009). Warszawa (in Polish).
Błuszkowski, J. (2003). National stereotypes in the minds of Poles. Sociological and political science study. Warszawa (in Polish).
Browarek, Ň. (2018). Determinants of the ethnic policy of the Polish state after 1989. Lublin (in Polish).
Buchowski, K. (2006). Litwomani: myths, mutual perceptions and stereotypes in Polish-Lithuanian relations in the first half of the 20th century. Białymstok (in Polish).
Drozd, R. (1997). Way to the West. Settlement of the Ukrainian population in the western and northern territories of Poland as part of the “Visla” operation. Warszawa (in Polish).
Drozd, R. (2003). Ukrainians in Poland in the face of their past (1947 – 2005). Słupsk, Warszawa (in Polish ).
Drozd, R. (1998). Ukrainians in Poland. Mniejszości narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszości narodowe w okresach przełomów politycznych (1944 – 1989). Warszawa, 1998. 180 – 244 (in Polish).
Drozd, R., Halczak, B. (red) (2020). Ukrainians and their neighbors over the centuries: politics, economy, religion, culture and everyday life. Słupsk-Warszawa (in Pol.).
Grądzka-Rejak, M. (2019). Attitudes and behaviors of Poles towards Jews during the German occupation in publications of the second circulation in the Polish People’s Republic. Zagłada Żydów. Studia ł Materiały. 5. 168 – 218 (in Polish).
Indraszczyk, A. (2010). The history of the land of Łosice. From the history of national, cultural and religious minorities. Warszawa, Łosice (in Polish).
Janusz, G. (1992). The location of national minorities in the society and politics of the Polish state after 1945. Mniejszości narodowe w polskiej myśli politycznej XX wieku. Lublin. 228 – 254 (in Polish).
Kersten, K. (1992). Poles, Jews, Communism: The Anatomy of Half-truths 1939 – 1968. Warszawa (in Polish).
Kundera, W. National minority in Poland – historical and legal outline. Retrieved from: file:///C:/Users/Admin/Downloads/Mniejszosci_narodowe_w_Polsce_-_zarys_historyczno-.pdf (in Polish)
Kurcz, Z. (1995). The German minority in Poland. Wrocłław (in Polish).
Kurcz, Z. (2005). A minority of Poland in the Vilnius Region. A sociological study. Wrocław (in Polish).
Linek, B. (2017). Nationality policy in Opole Silesia in the years 1945 – 1960. Assumptions - state of research - phases. Rocznik Ziem Zachodnich. 01. 13 – 35 (in Polish).
Łodziński, S. (2004). Tolerance or acceptance? Ethnic minority relations in Poland after 1989. Poznań (in Polish).
Madajczyk, P. (1996). The annexation of Opole Silesia to Poland 1945 – 1948. Warszawa (in Polish).
Magierska, Ŕ. (1981). External migration movements as a consequence of changes in Poland’s borders after World War II. Zeszyty Naukowe Instytutu Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. 9. 45–52 (in Polish).
Malicka, A. (2004). Protection of national minorities. International Polish standards and solutions. Wrocław (in Polish).
Marciniak, W. (2016). Repatriation issues in «Free Poland» (1943 – 1946). Polityka i politycy w prasie XX i XXI wieku. Białystok. 273–291 (in Polish).
Mironowicz, E. (2000). The ethnic policy of the People’s Republic of Poland. Białystok (in Polish).
Misiło, E. (1993). Action “Visla”. Documents. Warszawa (in Polish).
Misiło, Ĺ.(1998). Polish ethnic policy. Mniejszośći narodowe w Polsce. Państwo i społeczeństwo polskie a mniejszośći narodowe w okresach przełomów politycznych (1944 – 1989). Warszawa (in Polish).
National minorities in Poland. The Polish state and society and national minorities in the periods of political breakthroughs (1944 –1989) (1998). Warszawa (in Polish).
Olszański, T. (1991). Polish-Ukrainian conflict 1943 – 1947. Więź. 11 – 12 (in Polish)
Piecuch, Í. (1987). Seven interviews with Major General Władysław Pożoga I, deputy minister of internal affairs, chief of intelligence and counterintelligence. Warszawa (in Polish)
Podlaski, K. (1986). Lithuanians, Belarusians, Ukrainians – our enemies or brothers? Londyn (in Polish)
Polish Workers’ Party. Program documents 1942 – 1948 (1984). Warszawa (in Polish)
Sadowski, A. (1998). The Belarusian minority in Poland after the change of borders in 1944. Studia Podlaskie. VIII. 97 – 112 (in Polish)
Sakson, A. (1998). National relations in Warmia and Mazury. 1945 – 1997. Poznań (in Polish)
Shvab, L., Shvab, A., Shvab, M. (2021). «Zeligowski Mutiny» as a Polish Way to Solve the «Vilnius Problem». Codrul Cosminului. 27. 1. 129 – 149 (in Romania).
National-ethnic, linguistic and religious structure of the Polish population. National Census of Population and Housing (2011) (in Polish)
Syzdek, E. (1981). The activity of Wanda Wasilewska during World War II. Warszawa (in Polish).
Szczepański, A. (2020). The evolution of ethnic politics in Poland in the years 1944 – 1989. Wrocławskie studija politologiczne. 28. 164 – 174 (in Polish).
Tomaszewski J. (1985). Commonwealth of many nations. Warszawa (in Polish).
Torzecki R. (1972). The Ukrainian question in the politics of the Third Reich (1933 – 1945). Warszawa (in Polish).
Free Poland (1943). 1 (in Polish).
Free Poland (1943). 2 (in Polish).
Free Poland (1943). 7 (in Polish).
Free Poland (1943). 10 (in Polish)
Free Poland (1943). 11 (in Polish).
Wróblewski P. (2007). Mobilization and ethnic conflict. Sacred places of national minorities in Poland. Warszawa (in Polish).
Zenderowski R., Pieńkowski J. (2014). Nationality issues in Central and Eastern Europe. Warszawa. 1 (in Polish).
Żołędowski G. (1994). Mniejszości narodowe w Polsce. Społeczeństwo polskie w latach 1989 – 1993. Warszawa, 1994. 35 – 49 (in Polish).
Zybura M. (2001). Germany in Poland. Wrocław (in Polish).
Baran, V., Tokarsky, V. (2014). «Cleansing»: political repression in the western regions of Ukraine. 1939 – 1941. Lviv. (in Ukr.).
Havrylyuk, L. (2013). Vasilevska Wanda Lvivna. Encyclopedia of the History of Ukraine: in 10 vols. Kyiv. 1. (in Ukr.).
Gogun, A. (2018). Between Hitler and Stalin. Ukrainian rebels. Kharkiv (in Ukr.).
Main Department of Statistics (2002). Retrieved from: http://pop-stat.mashke.org/poland-ethnic2002.htm) (in Ukr.).
Gorlanov, O., Roginsky, A. Between Hitler and Stalin. Ukrainian rebels. Repression of Polish citizens. Dig. Art.: Polish Society Commission. “Memorial”. Retrieved from: http://old.memo.ru/history/polacy/gorrog_c.htm (in Russ.).
Guryanov, A. (1997). The scale of the deportation of the population deep into the USSR in May – June 1941. Historical collection “Memorial”. Moscow. 1. 137 – 175 (in Russ.).
Applebaum, A. Е. (2017). Iron curtain. Taming of Eastern Europe.1944 – 1956. Kyiv (in Ukr.)
Modernists. Anthology of Polish women’s prose of the interwar period (2018). Lviv (in Ukr.).
Panasyuk, V., Shwab, L. (2019). State Educational Administration in Volyn Voivodeship (1921 – 1939): Security or Justification. Education of national minorities in Ukraine: historical traditions, legal principles, modern challenges (XX - early XXI centuries): monograph. Lviv. 2. 226 – 251 (in Ukr.).
Patrylyak, I. (2012). Victory or death. Ukrainian liberation movement in 1939 – 1960. Львів (in Ukr.).
Rothschild, J. (2001). East-Central Europe between the two world wars. Kyiv (in Ukraine).
Snyder, Т. (2017). ransformation of nations. Poland, Ukraine, Lithuania, Belarus. 1569 – 1999. Київ (in Ukraine).
Truhan, M. (2021). Ukrainians in Poland after the Second World War 1944 – 1984. Kyiv (in Ukraine).
Shwab, L., Shwab, M. (2019). Formation and functions of state security bodies in Eastern Poland in 1939 – 1941. Wojna – Wojsko – Bezpieczenstwo poprzez stulecia i epoki. Studia i materialy. Oswiecim. 244 – 265 (in Polish).